Σόκρατες Μπραζιλέιρο Σαμπάιο ντε Σόουζα Βιέιρα ντε Ολιβέιρα
Ήταν 19 Φλεβάρη του 1954 όταν ήρθε στην ζωή ένας άνθρωπος, ο οποίος θα ξεχώριζε αργότερα ως μια από τις πιο ξεχωριστές προσωπικότητες στην ιστορία του ποδοσφαίρου και του αθλητισμού. Ο Σώκρατες (Socrates Brasileiro Sampaio de Sousa Vieira de Oliveira) δεν άφησε μόνο ιστορία στα γήπεδα όντας ένας συναρπαστικός παίκτης, αλλά άφησε ιστορία και σαν άνθρωπος. Δεν βγαίνουν κάθε μέρα προσωπικότητες με τέτοιο ποδοσφαιρικό ταλέντο, με τόσες γνώσεις, σπουδές σε ιατρική και φιλοσοφία, και κυρίως με πολιτική και κοινωνική δράση.
«Η ομορφιά είναι πάνω απ’όλα. Η νίκη έρχεται μετά. Η χαρά είναι αυτή που μετράει»
Ξεκίνησε στην Μποταφόγκο (1974) και μετά πήγε στην μεγάλη του αγάπη, Κορίνθιανς (1978), σκοράροντας 172 γκολ σε 297 αγώνες και κατακτώντας 3 πρωταθλήματα (1979, 1982, 1983). Ένα σύντομο πέρασμα από την Φιορεντίνα και μετά η επιστροφή του στην Βραζιλία για την Φλαμένγκο και την Σάντος ήταν οι τελευταίοι σταθμοί της καριέρας του.
Ένας ρομαντικός αρτίστας, με φανταστική τεχνική, αντίληψη του παιχνιδιού με την τυφλή πάσα με το τακουνάκι να είναι σήμα κατατεθέν του. Οργανωτής, ομαδικός, αλτρουιστής, με χειρουργική ακρίβεια στις πάσες και με τρομερή ευχέρεια και φαντασία στο σκοράρισμα. Μια φιγούρα που ξεχώριζε στο γήπεδο όχι μόνο για την κλάση του, αλλά και για το ύψος του την χαρακτηριστική του γενιάδα και την θρυλική κορδέλα στα μαλλιά.Το μακρύ ατημέλητο μαλλί του και το μούσι του παρέπεμπε σε ένα αυθεντικό επαναστάτη ή φιλόσοφο. Κάθε του βήμα, κάθε του βλέμμα, κάθε του σκέψη στο γήπεδο ήταν αρκετή για να μαγνητίσει τα βλέμματα.
Για την Βραζιλία του 1982:
«Μετράω την επιτυχία από τις εμπειρίες που ζούμε. Και το να παίζω σε μια ομάδα σαν εκείνη ήταν σαν να βγαίνεις ραντεβού με την γυναίκα που αγαπάς». Ο κόσμος της εποχής έζησε μια υπέροχη ομάδα με τον οργανωτή της σε φανταστική κατάσταση, μια ομάδα που φιγουράρει στις πρώτες θέσεις της λίστας με τις καλύτερες ομάδες που δεν κατέκτησαν ποτέ το Μουντιάλ. Το φανταστικό παιχνίδι με την Ιταλία ήταν ο επίλογος της φανταστικής εκείνης ομάδας.
Για το ποδόσφαιρο:
«Κανείς παίκτης δεν εγκαταλείπει το ποδόσφαιρο. Το ποδόσφαιρο εγκαταλείπει τους παίκτες».
«Το ποδόσφαιρο είναι τέχνη και πρέπει να εμφανίζει δημιουργικότητα. Αν οι Βαν Γκογκ και Ντεγκά ήξεραν ότι θα λάμβαναν τέτοιας αναγνώρισης δεν θα είχαν δημιουργήσει αυτά που έκαναν. Θα πρέπει να απολαμβάνεις την τέχνη και να μην σκέφτεσαι πως θα κερδίσεις».
Για την εξωγηπεδική του ζωή:
«Είμαι αντιαθλητής. Δεν μπορώ να αρνηθώ σε παραστρατήματα που ξεφεύγουν από τα αυστηρά συστήματα που χαρακτηρίζουν τους αθλητές. Θα πρέπει να με δεχθεί κάποιος όπως είμαι».
Στην ζωή που έκανε εκτός γηπέδων υπήρξε καπνιστής, λάτρης του ποτού και των γυναικών, δεν δεχόταν ποτέ καμία συμβουλή και υπερασπιζόταν τα πάθη του με κάθε ευκαιρία. Το ποδόσφαιρο δεν ήταν ποτέ στις προτεραιότητές του. Όσο ήταν φοιτητής στην Ιατρική, πήγαινε σε μάθημα αν είχε προπόνηση την ίδια ώρα. Τελείωσε την σχολή και μετά έγινε επαγγελματίας.
Όταν έπαιζε στη Φιορεντίνα είχε δηλώσει: «Ήμουν ένα χρόνο στην Φλωρεντία και αρκετές φορές δεν ήθελα να πάω να προπονηθώ αλλά ήθελα να βγω έξω, να καπνίσω, να παρτάρω με τους φίλους μου. Υπάρχουν πιο σημαντικά πράγματα στην ζωή από το ποδόσφαιρο».
«Πίνω για να ζω», «Δεν ήμουν ποτέ εξαρτημένος στο αλκοόλ. Το έβλεπα πάντα σαν σύντροφο και ποτέ δεν είχα στερητικό σύνδρομο όταν δεν έπινα».
«Ανταλλάζω τα γκολ μου για μια καλύτερη χώρα»
Μεγαλωμένος σε μια χώρα που αναπνέει από το ποδόσφαιρο, ο ίδιος πάντα έθετε ως προτεραιότητα την βελτίωση του τρόπου ζωής. Πέρα από την απαράμιλλη ποδοσφαιρική του κλάση και την εξωγηπεδική του ζωή, ο Σώκρατες έμεινε στην ιστορία για την πολιτική και κοινωνική του δράση. Δεν φοβόταν ποτέ και δεν κρύβονταν από κανέναν στον αγώνα του για τα ίσα δικαιώματα και την δημοκρατία.
Στις αρχές της δεκαετίας του ’80 η Βραζιλία ζούσε υπό το δικτατορικό βάρος της στρατιωτικής χούντας. Ο Σώκρατες χρησιμοποίησε το ποδόσφαιρο για να στείλει το δικό του μήνυμα. Οραματίστηκε και υλοποίησε την Δημοκρατία της Κορίνθιανς, Democracia Corinthiana, την τελειότερη μορφή ποδοσφαιρικής διακυβέρνησης, που αργότερα έγινε πολιτικό κίνημα, το οποίο παρέσυρε τα πάντα. Σε μία χώρα όπου οι ατομικές ελευθερίες και το δικαίωμα ψήφου ήταν απαγορευμένος καρπός, ο Βραζιλιάνος έκανε το ακατόρθωτο. Στα χρόνια όπου η Βραζιλία κυβερνούνταν από χούντα και οι ποδοσφαιρικοί σύλλογοι αποτελούσαν έναν μικρόκοσμο της κοινωνίας ο Σώκρατες ζητούσε να έχουν όλοι στον σύλλογο άποψη για τα θέματά του και ειδικά οι ποδοσφαιριστές θα αποφάσιζαν για τα ζητήματα που τους αφορούσαν μέσω του διαλόγου και της ψηφοφορίας. Κάθε ψήφος από αυτή του προέδρου, ως του φροντιστή, από αυτή του προπονητή ως του τελευταίου αναπληρωματικού είχε την ίδια σημασία!
Με τη συνεχή δράση του κινήματος σταδιακά έφερε τα μπλουζάκια με την επιγραφή «Θα ψηφίσω στις 15 του μήνα», τον Νοέμβρη του 1982, φορεμένα από τους παίκτες. Η δημοτικότητά τους προέτρεψε το κοινό να ψηφίσει στις πρώτες εκλογές μετά από 21 χρόνια και να είναι μια από τις πρώτες κινήσεις που θα κατάφερνε ώστε να διώξει το καθεστώς.
Στο τέλος εκείνης της χρονιάς ο Σώκρατες και οι υπόλοιποι παίκτες της Κορίνθιανς φόρεσαν τα μπλουζάκια με την λέξη «Δημοκρατία» στους πανηγυρισμούς του πρωταθλήματος που κατέκτησαν. Ο ίδιος τότε δήλωσε: «Ήταν μάλλον η πιο όμορφη στιγμή της ζωής μου. Και είμαι σίγουρος για το 95% των συμπαικτών μου».
Σε κάθε παιχνίδι οι παίκτες της Κορίνθιανς έμπαιναν στο γήπεδο, κρατώντας ένα πανό που έγραφε: «Ganhar ou perder, mas sempre com DEMOCRATIA» «Κέρδισε ή χάσε, μα πάντα με… ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ».
Η αποθέωση της δημοκρατίας έφερε δύο σερί πρωταθλήματα (1982, 1983) και έκανε όλη την χώρα να υποστηρίζει την Κορίνθιανς. Μα το σημαντικό δεν ήταν αυτό.
Όπως πάντα έλεγε ο Σώκρατες: «Το να είσαι πρωταθλητής είναι απλώς μία λεπτομέρεια».
Το μήνυμα ήταν στην εμφάνιση της ομάδας, όπου ήταν γραμμένη μόνη μία λέξη: «Δημοκρατία». Οι ελεύθερες εκλογές του 1982 του ήταν μία δική του νίκη. Η μεγαλύτερη στην καριέρα του. Τρία χρόνια μετά, 15 Μαρτίου 1985, το καθεστώς κατέρρευσε. Το σημαντικότερο γκολ είχε μπει. Από την δική του Κορίνθιανς...
Για την περίοδο εκείνη:
«Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι ήταν η πιο πλούσια περίοδος της ζωής μου, που με οδήγησε σε αυτό που είμαι σήμερα, άνθρωπο, ακτιβιστή ή ό,τι είμαι τέλος πάντων».
Αργότερα:
Όταν πήγε στην Φιορεντίνα και τον ρώτησαν αν προτιμάει τον Σάντρο Ματσόλα ή τον Τζιάνι Ριβέρα απάντησε:
«Δεν τους ξέρω. Ήρθα εδώ να μελετήσω τα αυθεντικά κείμενα του Αντόνιο Γκράμσι και να διαβάσω για την ιστορία του κινήματος των εργατών».
«Το καλύτερο που μου έδωσε το ποδόσφαιρο ήταν να γνωρίσω ανθρώπους, ανθρώπους που υπέφεραν πολύ και αυτούς από την άλλη πλευρά που τα είχαν όλα».
Έφυγε στις 4 Δεκεμβρίου νικημένος από το δικό του «κώνειο», το αλκοόλ, μα όλα αυτά που άφησε, η Κορινθιακή Δημοκρατία αποτελεί αιώνια κληρονομιά για τις επόμενες γενιές. 40 χιλιάδες φίλαθλοι της Κορίνθιανς ύψωσαν την γροθιά ψηλά κατά το ενός λεπτού σιγής πριν την έναρξη του πρώτου αγώνα μετά τον θάνατό του, συμβολική κίνηση που παρέπεμπε στον πανηγυρισμό του ίδιου μετά από κάθε γκολ του, του ποδοσφαιριστή, ακτιβιστή ανθρώπου Σώκρατες... ΠΗΓΗ
Οι καλύτερες ρήσεις του Σόκρατες
"Στη Βραζιλία, ο τρόπος που ζούμε δεν είναι όπως στην Ευρώπη όπου έχεις πρόγραμμα για όλο το χρόνο. Δεν ξέρουμε τι θα κάνουμε τα επόμενα 15 λεπτά".
"Εάν γεννηθείς Βραζιλιάνος, όταν παίξεις στο εξωτερικό, δεν έχει σημασία πόσο θα μείνεις εκεί, αυτό βρίσκεται πάντα μέσα σου".
"Το να κερδίσεις δεν είναι το πιο σημαντικό πράγμα. Το ποδόσφαιρο είναι μία τέχνη και πρέπει να παρουσιάζεις δημιουργία".
"Εάν οι Βίνσεντ βαν Γκογκ και Εντγκάρ Ντεγκά γνώριζαν όταν ζωγράφισαν την αναγνώριση που θα λάβει η δουλειά τους, δεν θα είχαν το ίδιο αποτέλεσμα. Πρέπει να απολαμβάνεις όταν κάνεις τέχνη και να μην σκέφτεσαι 'θα νικήσω;'".
"Οι άνθρωποι μου έδωσαν δύναμη ως δημοφιλή ποδοσφαιριστή. Εάν ο κόσμος δεν έχει δύναμη να μιλήσει, τότε μπορώ να μιλήσω εγώ εκ μέρους του. Εάν ήμουν στην άλλη πλευρά, όχι με το μέρος του κόσμου, δεν θα υπήρχε κανείς να ακούσει τις απόψεις μου".
"Σήμερα ο κόσμος πουλάει την ιδέα στα παιδιά ότι το ποδόσφαιρο μπορεί να τους κάνει πλούσιους και γνωστούς. Αλλά μόνο αυτό. Δεν σημαίνει τίποτα. Το σημαντικό είναι να γνωρίζεις και τις 2 πλευρές της ζωής και να βιώνεις τις γνωριμίες με άλλους ανθρώπους".
"Ο Μαραντόνα είναι ένας θεός που ήρθε στη γη για να γίνει προπονητής (σ.σ. εννοώντας για να κριθεί".
"Το ποδόσφαιρο έγινε δημοφιλές επειδή θεωρείται τέχνη, αλλά τα γήπεδα πλέον γίνονται πεδία μάχης". ΠΗΓΗ
